GENELLEŞTİRİLMŞ TERCİHLER SİSTEMİNDE FATURA BEYANI UYGULAMASI
Bilindiği üzere İthalat Rejimi Kararı EK-3 te yer alan ve tek taraflı olarak gümrük vergisi indirimi/tavizi uyguladığımız Genellleştirilmiş Tercihler Sistemi(GTS) ne dahil ülkelerden gelen taviz konusu maddelerin ithalinde genelde Form A Belgesi ibraz edilmekle birlikte bazı durumlarda “Fatura Beyanı” ibrazı da yapılabilmektedir.
Ancak;
– Fatura Beyanı hangi durumlarda ve hangi tutarlarda düzenlenmelidir?
– Faydalanan GTS ülkelerine ihracatta düzenlenen fatura beyanı düzenleme esasları nelerdir?
Yukarıdaki sorulara doğru cevap verebilmek daha doğrusu uygulamada hata yapmamak için konuya ilişkin 2014/7064 sayılı BKK ile Türkiye Tarafından GTS Ülkelerine Yapılacak İhracatta Düzenlenecek Menşe İspat Belgelerine İlişkin Yönetmelik(20.05.2015 tarihli R.G) hükümlerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu Karar ve Yönetmelik hükümleri incelendiğinde;
– 2014/7064 sayılı BKK ‘nın 22 inci maddesinde belirtildiği üzere, faydalanan ülkeler menşeili ürünün GTS kapsamında Türkiye’ye ithalinde tavizli vergiden faydalanabilmesi için ;
- FORM A Menşe Belgesi veya
- Fatura toplamı 6000 Avro’yu geçmeyen menşeili ürünler için idari işbirliği anlaşmasını yapması kaydiyle herhangi bir ihracatçı tarafından FATURA BEYANI düzenlenebilir.
– FATURA BEYANI yukarıda ifade edildiği üzere idari işbrliği sürecini tamamlamış GTS’ den faydalanan ülkeler menşeili ürünlerin Türkiye’ye ihracatında, ihracatçıları tarafından toplam kıymeti 6000 Avro’yu geçmeyen ihracatlar için düzenlenmekte olup, ihracatçının “Onaylanmış İhracatçı” olup olmaması önem arz etmemektedir.
– Belirtilen nedenlerle GTS kapsamı faydalanan ülke ihracatçısının “Onaylanmış İhracatçı” yetkisine istinaden 6000 Avro’yu aşan menşeili ürün ihracatı için FATURA BEYANI düzenlemesi mümkün değildir. İthal işlemlerinde bu şekilde 6000 Avro’yu aşan fatura beyanı ibrazı halinde tavizli vergi oranının uygulanmaması gerekir.
– Bu durumu söz konusu BKK nın 14 üncü Maddesine istinaden GTS kapsamı faydalanan ülkelere ikili kümülasyon kapsamında ihraç edilecek Türkiye menşeili ürünlerin ihracatlarında düzenlenecek EUR.1 Dolaşım Sertifikası ve FATURA BEYANI ile karıştırmamak gerekmektedir.
– Türkiye’den GTS ülkelerine ikili kümülasyon kapsamında yapılan ihracatlarda menşeili ürünlerin ispatı, 20.05.2015 tarihli R.G. de yaımlanan Yönetmelik hükümlrine istinaden düzenlenir. Bu kapsamda düzenlecek Fatura Beyanını, fatura toplamı 6000 Avro’ya kadar herhangi bir ihracatçı düzenleyebilir. Fatura tutarı 6000 Avro’yu aşan menşeili ürün ihracatında Fatura Beyanı düzenlenebilmesi için éOnaylanmış İhracatçı yetkisne sahip olunması gerekmektedir.
FORM A MENŞE BELGESİNİN REX SİSTEMİNDE ELEKTRONİK BEYANI
2014/7064 sayılı BKK ile belirlenen Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminden faydalanan ülkeler menşeili ürünlerin tercihli rejimden yararlanmalarını sağlayan belge olarak halihazırda bu Kararın 23 üncü Maddesinde zikredilen ve Kararın 4 Nolu Ekinde yer alan formata uygun “Form A Menşe Belgesi” nin, içeriği eşyanın Karar’da belirtilen menşe kurallarına uygun menşeili olması ve gümrük idaresince vize edilmesi halinde tercihli tarifeden yararlanması esas alınmıştır.
Bilindiği üzere 2014/7064 sayılı BKK ile kabul edilen GTS inde, AB, Türkiye, Norveç ve İsviçre arasında kümülasyon uygulanan ürünlerin, GTS den faydalanan ülkelerde girdi olarak kullanılıp daha ileri düzeyde işlem görmesi halinde ve menşe statüsü kazanmış nihai ürünün Türkiye’ye ihracında Form A Menşe Belgesi veya 6000 Avro’yu aşmayan menşeili ürün ihracatında Fatura Beyanı düzenlenebilmektedir.
Ayrıca bu Karar ile faydalanan ülkeler arasında bölgesel kümülasyon uygulaması getirilmiş ve kümülasyon grupları oluşturulmuştur. Karar da belirtilen hükümler çerçevesinde menşei kazanmış ürünlerin AB,Türkiye, Norveç ve İsviçre ye ihraçlarında Form A Menşe Belgesi yerine kaim olmak üzere REX Sisteminde elektronik başvuru yapılıp REX numarası alınabilmesi için 2015/2447 No.lu AB Konsey Yönetmeliğinin 22/06 No.lu Ekinde belirtildiği üzere gerekli düzenleme yapılmıştır.
Bu REX başvuru numarasının Türkiye’de geçerli olabilmesi için faydalanan ülkeler ile Türkiye arasında bu konuda idari işbirliği anlaşmaları ve onay süreçlerinin tamlanması ve takiben bu sistemin çalışmalarının tamamlanıp Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir Tebliğ ya da Genelge ile duyurulması gerekmektedir.
Bazı AB ülkeleri ile Hindistan bu sisteme(REX) geçmesi nedeniyle zaman zaman Hindistan’dan Türkiye ye yapılan ve GYU tavizinden faydalanan menşeili ürünler için REX sisteminden elektronik beyan düzenlendiği bilgisi gelmekte olup, bu uygulama AB ile Hindistan açısından geçerli olup Türkiye açısından henüz geçerli bulunmamaktadır.
Sonuç itibariyle bu konudaki çalışmalar devam etmekle birlikte Türkiye henüz bu sisteme geçmediğinden, mevcut BKK da belirtidiği üzere, Hindistan dahil GTS ülklerinden gelen ve bu Karar kapsamında menşe kriterini sağlayan maddeler için düzenlenerek yetkili makamlarca onaylanarak vize edilen Form A Menşe Belgesi ibrazı halinde tercihli tarifen yaralnması söz konusudur.
Saygılarımla
Atilla ŞAHİN
Gümrük Müşaviri
