Değerli Üyelerimiz
1 Temmuz tarihi Gümrük Müşavirliği mesleğinin resmi olarak tescil ediliş tarihidir. Yani 115’inci yılını kutladığımız gümrük müşavirliği mesleği, gümrük vergilerinin doğru ve etkin bir şekilde tahsil edilmesinin yanında, ülke ekonomisi için çok yönlü stratejik bir görev alanını oluşturması açısından da önem arz etmektedir.
1909 yılında gümrük işlemlerinde beyanname sistemine geçilmesiyle birlikte, 1 Temmuz 1909 tarihinde Padişah Fermanı ile gümrük müşavirliği sistemine geçilmiştir. Gümrük müşavirliği sistemine geçilmesiyle birlikte, gümrük beyanları artık konusunda uzman olan ve devlet tarafından yetkilendirilmiş gümrük komisyoncuları vasıtasıyla yapılmaya başlanılmıştır.
1927 yılında 1093 sayılı Gümrük Komisyoncuları Kanunu çıkarılmak suretiyle ruhsatname ve kefalet sistemine dayalı bir iş takibi sistemi oluşturulmuştur. Bu suretle Devlet tarafından denetim ve kontrol altında olan sorumlu yetkin kişilerce devletin gümrük gelirleri daha doğru ve etkin bir şekilde tahsil edilmeye başlanmıştır.
Takip eden süreç içerisinde gümrük müşaviri olabilmenin koşulları ile yetki ve sorumlulukları; 1947 yılında kabul edilen ve 1948 yılında yürürlüğe giren Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) Dünya ticaretinde yeni uyumlaştırılmış kurallar ve gümrüğü doğrudan ilgilendiren gümrük tarifeleri nedeniyle ülkemizde 1949 yılında 5383 sayılı Gümrük Kanunu kabul edilerek, gümrük komisyoncularına ilişkin usul ve esaslar yeni Kanunun 133 ila 142.inci maddeleri ile yeniden düzenlenmiştir.
1950 ve 1960 yıllarında uluslararası ticaretin nicelik ve nitelik olarak artarak genişlemesi, 1963 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğuna tam üyelik sürecini başlatan Ankara Anlaşması’nın yapılmış olması, ekonomik ve ticari gereklilikler nedeniyle, önce Türk Ticaret Kanunu, takiben 1972 yılında 1615 sayılı Gümrük Kanunu kabul edilmiş ve 01.02.1973 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Gümrük Komisyoncularına ait kurallar ise 1615 sayılı Gümrük Kanunu’nun 166 ila 173.üncü maddeleri ile düzenlenmiştir.
1996 yılında Türkiye’nin AB ile Gümrük Birliği oluşturulması süreciyle birlikte imzaladığı ikili ve çok taraflı ticaret anlaşmaları ve bu anlaşmalar sonucu iç hukukunda yaptığı yeni düzenlemeler sonucu gümrük mevzuatı ve uygulamalarında da önemli değişikliklere yol açmıştır. 1999 yılında AB gümrük koduna uygun 4458 sayılı Gümrük Kanunu kabul edilmiş ve 04.02.2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu gümrük müşavirliği mesleğini bir kariyer meslek olarak kurgulamış ve gümrük müşaviri ile gümrük müşavir yardımcısı olabilmenin kuralları buna göre belirlenmiştir.
Günümüzde gümrük beyanlarının ve tahsil edilen gümrük vergilerinin %90’nı gümrük müşavirlerinin sürece katkısıyla tahsil edilmektedir. Bütçe gelirlerinin yaklaşık %30’nun gümrük vergilerinden oluştuğu dikkate alındığında, günümüzde sayısı 4000 civarında olan gümrük müşaviri ve beraber çalıştıkları gümrük müşavir yardımcıları ile birlikte bu kadar az sayda meslek mensubu ile bütçe gelirlerine katkısı taktire şayan bir oranı yansıtmaktadır.
Gümrük vergilerinin, tüm bütçe gelirleri içinde en etkin olarak tahsil edilen vergiler olması yapılan görevin etkinliğini de göstermektedir.
Gümrük müşavirleri yalnızca gümrük vergilerinin doğru beyan edilmesi ve tahsil edilmesi yanında, kamu güvenliği, kamu sağlığı, çevrenin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması, tüketicinin korunması, ticaret politikası savunma araçlarının doğru ve etkin bir şekilde uygulanması gibi stratejik görevlerin ifasında önemli bir yere sahiptir.
Gümrük Müşavirliği mesleğinin 115’inci yılını gümrük müşavirleri coşkuyla kutlayamıyor. Köklü bir geçmişi olan ve ülkemizin dış ekonomik politikalarının doğru uygulanmasında önemli bir yere sahip bir mesleğim, kamu otoritelerince 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun Geçici 6’ncı madde hükmü ile Anayasamızın 135’inci Maddesi amir hükümleri gereği gümrük müşavirlerinin mesleki faaliyetleri bakımından kamu kurumu niteliğinde meslek kanunlarının çıkarılması elzem teşkil etmektedir.
Gümrük müşavirlerinin mesleki örgütlenmelerinin kamu otoriteleri tarafından denetlenemeyen bir Dernek statüsüne mahkûm edilmeleri, mesleğimiz ve ülkemizin çıkarları açısından üzüntü vericidir. Halihazırda gümrük müşaviri meslek mensuplarının kamu hizmeti niteliğindeki meslek faaliyetlerini Dernek statüsü altında devam ettirmeleri, “tarafsızlık” ve “bağımsızlık” prensiplerini zedeleyen fiil ve hukuki durumların ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Gümrük müşavirliği mesleğinin Gümrük Kanununda tanımlanan yetki ve sorumluluklar bağlamında müteşebbisler açısından onların risklerini minimize eden bir danışmanlık, gümrükler ve hazine açısından da bir kefalet müessesesi olduğu gerçeğini hiç bir zaman unutmamalı ve bunun gereğine göre hareket etmeleri gümrük müşavirleri açısından ne kadar önemliyse, aynı şekilde ülkemiz açısından tarife önlemlerinin ve tarife dışı önlemlerin bu kadar yoğun ve karmaşık uygulandığı, ayrıca mevzuatın bu kadar karmaşık, girift ve değişken olduğu bir süreçte meslek mensuplarının görev, yetki ve sorumluluklarını belirleyen, meslek mensuplarının kamusal alanda yaptıkları iş ve işlemlerinin kanun, karar, yönetmelik gibi mevzuat hükümlerine uygunluk açısından kontrol süreçlerini belirleyen; mesleki eğitim, disiplin kuralları ve etik kuralları belirleyen kısaca mesleği her yönden denetim ve kontrole tabi tutarak disipline eden bir meslek kanununa acil olarak ihtiyaç bulunduğunu ve bunun ülke çıkarları açısından öneminin devlet yönetimi tarafından bilinmesi önem arz etmektedir.
Tüm olumsuzluklara rağmen ülke ekonomisine ve hazineye yaptığı katkılar nedeniyle kamuoyu tarafından yeteri kadar bilinmese de gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları stajyer çalışanlarıyla birlikte ülkemizin geleceği ve kalkınması için gösterdikleri çaba ve mücadele taktire şayandır.
Mesleğimizin 115’inci yılında, paydaşlarımız gümrük teşkilatı çalışanları başta olmak üzere tedarik zincirinin gümrük sürecinde yer alan tüm kamu ve özel tüzel kişilerin çalışanlarını tebrik ederim.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Saygılarımla
Atilla ŞAHİN
Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı
